Financiering

Voor de rentevisie wordt uitgegaan van de prognose van een aantal banken/financiële instellingen. Voor de geldmarkt wordt uitgegaan van het driemaands Euribor-tarief en voor de kapitaalmarkt van het rendement op de 10-jaars staatsleningen.

In de volgende tabel zijn de verwachte gemiddelde rentepercentages voor kort en lang geld opgenomen. Naast de rentepercentages wordt ook de verwachte gemiddelde omvang van de middelen in enig jaar opgenomen die kort en lang kunnen worden uitgezet. Deze gegevens zijn gebaseerd op de meest recente meerjarenramingen. De middelen die uitgezet zijn in het kader van de publieke taak en de nazorggelden zijn hierbij buiten beschouwing gebleven. In 2022 zijn door de stijging van de rente op de kapitaalmarkt voor het eerst sinds 2015 weer middelen uitgeleend aan medeoverheden. In 2023 heeft deze trend zich doorgezet. Deze leningen hebben een positieve ontwikkeling op onze rentebaten.

In de Perspectiefnota 2024 is voor de periode 2024-2027, op basis van de destijds verwachte ontwikkelingen op de kapitaalmarkt, in het financieel perspectief voor de periode 2024-2027 een aanvullende rentebate van € 4,0 miljoen indicatief geraamd. Bij het opstellen van de Begroting 2024 hebben wij, op basis van de in onderstaande tabel opgenomen uitgangspunten, deze inschatting geactualiseerd en nader geconcretiseerd.

Tabel 5. Verwachte rentepercentages en omvang middelen

De Europese Centrale Bank (ECB) beslist over de officiële rentetarieven in het eurogebied. In juli 2022 heeft de ECB voor het eerst in elf jaar de beleidsrentes verhoogd. Hiermee is een einde gekomen aan negatieve rentestanden. In 2023 heeft de ECB de rentetarieven achtereenvolgens in februari, maart, mei, juni en juli verhoogd. Daarmee is voor de banken de herfinancieringsrente (de zogenaamde refi-rente) verhoogd tot 4,25% per 21 juni 2023 en de depositorente voor overnight-tegoeden per dezelfde datum tot 3,75%. In reactie op de ECB-vergadering van juli 2023 verwacht de markt dat de rente nog verder verhoogd zal worden tot een niveau van mogelijk 4% ultimo 2023 voor de depositorente. Nadien stabiliseert de beleidsrente zich waarschijnlijk, om in de loop van 2024 onder invloed van afnemende inflatie(verwachtingen) weer terug te lopen. Deze ontwikkeling is vooralsnog hoogst onzeker. Als benchmark hanteert de provincie Groningen voor de geldmarktrente (rente kort geld) de 3-maands Euribor. De 3-maands Euribor was aan het begin van 2023 circa 2,20% en is in de loop van het 1e halfjaar van 2023 gestegen naar circa 3,60%. De markt (gemiddelde verwachting van een aantal gerenommeerde banken) verwacht dat ook hier in de komende maanden sprake zal zijn van het verder oplopen van de korte rente tot iets onder de 4,0% in januari 2024.

Normaal gesproken is de kapitaalmarktrente meer dan de geldmarktrente afhankelijk van vraag en aanbod. Het opkoopprogramma van de ECB heeft een drukkende werking gehad op de kapitaalmarktrente. Naast de renteverhogingen is de ECB vanaf maart 2023 gestart met de afbouw van de obligatieportefeuille. Als benchmark hanteert de provincie Groningen voor de kapitaalmarktrente (rente lang geld) de rente van 10-jarige staatsleningen. De rente van 10-jarige staatsleningen was begin januari 2023 circa 2,8% en kent een erg wisselend beeld. Medio 2023 is de rentestand weer op het niveau van begin van het jaar. In de tussentijd is deze echter ook 2,3% en 3,1% geweest. Naar verwachting in de markt zal sprake zijn van een lichte stijging van de rente met af en toe een kleine correctie neerwaarts ten opzichte van de huidige renteniveaus. Met de relatief hoge, maar inmiddels afnemende huidige inflatieverwachtingen en geopolitieke onzekerheid, mede over de levering van energie onder invloed van de oorlog in Oekraïne, blijft de reactie van de financiële markten evenwel hoogst onzeker.

Op dit moment is er sprake van een inverse rentestructuur. Dit betekent dat de korte rente hoger is dan de rente op lang uitgezette middelen. Wel worden met enige regelmaat middelen uitgeleend aan medeoverheden voor langere periodes, dit om ook in de toekomst een zeker rendement te kunnen genereren. In 2025 is het rentepercentage voor lang uitgezette middelen lager als gevolg van het vrijvallen van een deposito tegen ruim 5,5% in de tweede helft van 2024.

Voor het bepalen en beheersen van de kasstromen die de provincie Groningen onder haar beheer heeft, wordt een meerjarige prognose opgesteld. Deze wordt periodiek bijgesteld. De bronnen voor deze meerjarige liquiditeitsprognose zijn:

• De begroting van de provincie Groningen inclusief de meerjarenramingen en de wijzigingen hierop (voorjaarsmonitor en najaarsmonitor);
• De liquiditeitsprognoses van de derde partijen: Samenwerkingsverband Noord-Nederland, Regio Groningen-Assen, Omgevingsdienst Groningen en Groningen Bereikbaar;
• De werkelijke en geprognosticeerde uitgaven en ontvangsten van investeringsprojecten en uitzettingen in het kader van de publieke taak.