Inleiding
In november 2022 hebben uw Staten het Programma Mobiliteit Provincie Groningen vastgesteld. Het programma Mobiliteit stelt de kaders voor het mobiliteitsbeleid voor de komende tien tot vijftien jaar. Mobiliteit heeft daarbij als doel om brede welvaart te bevorderen; deze brede welvaart valt uiteen in acht maatschappelijke opgaven. Wij dragen bij aan deze maatschappelijke opgaven door te werken aan zorgeloze mobiliteit aan de hand van zes mobiliteitsthema’s. We doen dat met een opgave gerichte aanpak en kijken vanuit het bovenliggende doel in plaats van naar een concreet knelpunt. Een integrale benadering is hierbij het uitgangspunt. In het bij het Programma Mobiliteit behorende Uitvoeringsprogramma Mobiliteit is opgenomen waar wij de komende jaren aan werken . De systeemgerichte en integrale aanpak vanuit het Programma Mobiliteit is doorvertaald in de financieringsstructuur voor mobiliteit: de beschikbare middelen zijn gebundeld tot een Regionaal Mobiliteitsfonds.
Wij organiseren goede monitoring op het behalen van de doelen en of we daarmee de maatschappelijke opgaven dienen. Per mobiliteitsthema zijn hiervoor indicatoren opgesteld. Deze gaan over ontwikkeling, aanbod, gebruik en beleving van de infrastructuur, diensten en voorzieningen die wij bieden. Passend bij de cyclus van het uitvoeringsprogramma verantwoorden we in ieder geval vijfjaarlijks in hoeverre de doelen bij de indicatoren behaald zijn, bij sommige indicatoren doen we dit jaarlijks. En we verantwoorden in de voorjaars-, najaarsmonitor en de jaarrekening over de stand van zaken van de uitvoering binnen de mobiliteitsthema's.
Wij werken in 2024 aan zorgeloze mobiliteit aan de hand van de volgende zes thema's:
Publieke Mobiliteit
Met publieke mobiliteit bieden we een doeltreffend systeem om van A naar B te komen waarbij alle vervoersvormen naadloos op elkaar aansluiten. Hiermee bieden wij onze reizigers een begrijpbare, betaalbare, toegankelijke, betrouwbare en sociaal veilige reis. Wij willen mensen weer meer gebruik laten maken van het openbaar vervoer en we onderzoeken de wenselijkheid voor reizigers om alle publieke mobiliteit binnen onze provincie vanuit één uitvoeringsorganisatie aan te sturen en te coördineren. We zetten vervolgstappen in de doorontwikkeling van de hubs. Ook werken we door aan meerdere spoorprojecten in Groningen, en ook daarbuiten onder de noemer Deltaplan voor het Noorden. Het gaat dan om de Nedersaksenlijn, de verbetering van het bestaande spoor tussen de Randstad en Groningen, de Wunderline bouwstap 1, spoorlijn Veendam-Stadskanaal, ERTMS, Spoorzone Groningen en de Lelylijn.
Actieve Mobiliteit
Actieve mobiliteit is elke manier van reizen waarvoor je zelf actief beweegt. Deze vorm van mobiliteit veroorzaakt geen uitstoot, weinig hinder en bevordert de gezondheid. Wij werken daarom aan het stimuleren van fietsen en lopen onder verschillende doelgroepen. We werken verder aan de ingezette activiteiten en projecten uit ons Uitvoeringsprogramma Fiets 2020-2023 en stellen een nieuw Werkplan Fiets op voor de periode 2024-2027. Samen met de gemeenten zorgen we ervoor dat het fietsnetwerk in de provincie veilig en comfortabel is door het voorbereiden en realiseren van verschillende doorfietsroutes en hoofdfietsroutes en veilige fietsoversteken. We stimuleren fietsen door in te zetten op de Fietscommunity, een subsidieregeling fietsstimuleringsprojecten, landelijke uitrol van Kinderfietsroutes en het uitbreiden van de aanpak van Groningen Bereikbaar naar de hele provincie. Ook worden in 2024 de eerste projecten uit de nieuwe Loopagenda uitgevoerd, een nieuw beleidsthema binnen mobiliteit.
Goederenvervoer en Logistiek
Logistiek is meer dan alleen het transport van goederen van de ene naar de andere locatie. Het is een verzamelterm voor alles wat komt kijken bij de organisatie, planning, behandeling en het vervoer van goederenstromen. Wij willen ons inzetten om logistiek te versterken en te verduurzamen. Dit doen we aan de hand van een logistieke netwerkkaart en door het organiseren van een platform logistiek. Maar ook door een logistieke makelaar in te zetten, te ondersteunen bij pilots voor de 'modal shift' ( de verschuiving naar een andere, duurzamere vorm van transport, zoals van vervoer over de weg naar vervoer per spoor of water) , een congres te organiseren en het logistiek netwerk verder uit te breiden.
Infrastructuur
Een goed infrastructuurnetwerk binnen en naar de provincie Groningen maakt de ruimtelijke en economische ontwikkeling van onze provincie mogelijk. De wijze waarop we infrastructuur ontwikkelen is tegelijkertijd belangrijk voor het leefcomfort van onze inwoners en essentieel om mee kunnen doen aan de samenleving. Infrastructuur is daarmee een belangrijk middel om brede welvaart voor Groningen mogelijk te maken. Die gedachte zetten wij door in diverse ontwikkelingen en projecten.
Zo werken we aan de programmatische aanpak infrastructuur waarin we onderhoud, het verbeteren van het infrastructuurnetwerk en maatschappelijke opgaven combineren, bijvoorbeeld door onderzoeken van de economische potentie voor de Aduarderdiepzone en het Winschoterdiep. Ook nemen we een regierol om te komen tot benutting van de potentie van het vaarwegennetwerk voor recreatie en toerisme. Wij zijn in samenwerking met het Rijk en de regio bezig met verschillende plannen en onderzoeken om een aantal majeure ontwikkelingen te realiseren, zoals het Masterplan Zeehavens voor een gebiedsperspectief en ontwikkelagenda voor de Eemsdelta/Hogeland tot en met A7, de verdere verdubbeling van de N33 tot aan de Eemshaven en met de ontwikkelagenda Verstedelijking Regio Groningen-Assen (met het MIRT-onderzoek Westflank voor de Ring West). De werkzaamheden voor Aanpak Ring Zuid gaan volop door op het hele tracé. Ook werken we verder aan andere infrastructurele projecten zoals diverse groot onderhoudsprojecten, de N355, de Blauwe Roos en Knijpsbrug.
Slimme en Groene Mobiliteit
Met slimme mobiliteit bedoelen we alles wat we kunnen doen om mobiliteit efficiënter, inclusiever, schoner en veiliger te organiseren. Groene mobiliteit staat voor alles wat we kunnen doen om de negatieve effecten van mobiliteit te verminderen. Dan gaat het om de schadelijke uitstoot van stoffen als CO 2 en stikstof voor het klimaat en de natuur, het verminderen van geluidsoverlast van het vervoer, werkzaamheden aan infrastructuur en ook de productie en het beheer en onderhoud van onze infrastructuur.
Dit doen we niet alleen, we werken hierin steeds meer samen met bedrijven, kennisinstellingen en andere overheden via Hive Mobility. Ook werken we samen met de Hive.Mobility partners in 2024 aan een zogeheten Human Capital Aanpak voor Smart Mobility. In 2024 worden voor elke modaliteit ook weer verschillende concrete resultaten zichtbaar vanuit de opgezette Field Labs voor Autonoom Vervoer, zoals testen om autonoom buiten het zicht te vliegen op waterstof met zwaardere (medische) pakketten en een langere vluchtduur en het ontwikkelen van de autonome techniek (ATO) in de treinen. Autonoom Vervoer helpt ons onder meer om steden en dorpen bereikbaar en leefbaar te houden, stijgende exploitatielasten te beperken en het steeds nijpender wordende personeelstekort op te lossen. Verder blijven we in 2024 sterk inzetten op de verduurzamingsdoelen uit het Programma Mobiliteit en de afspraken uit het aangescherpte Klimaatakkoord en de provinciale Klimaatagenda. Dat geldt voor het OV, voor ons eigen wagenpark en zeker ook voor onze infrastructuur. Daar waar we niet directe invloed hebben, ondersteunen we de stap naar zero emissie zoveel mogelijk met bijvoorbeeld subsidies en een dekkend laadsysteem voor personenvervoer en de logistieke sector. Tot slot gaat in 2024 het Programma Deelmobiliteit echt van start, met een focus op het ommeland.
Verkeersveiligheid
Wij willen dat iedereen zo veilig mogelijk kan meedoen in het verkeer en iedere dag weer veilig thuiskomt. In de afgelopen jaren zijn veel effectieve maatregelen genomen om de verkeersveiligheid te verbeteren. Om de ambitieuze doelstelling van nul verkeersslachtoffers in 2050 te halen moeten we extra inzetten op verkeersveiligheid. We doen dit in Groningen met de succesvolle zogeheten 3E-aanpak (Education, Engineering en Enforcement), vanuit onze rol als wegbeheerder van wegen en fietspaden én als regisseur van de verkeersveiligheidsaanpak in onze provincie, zoals opgenomen in het nieuwe Werkplan Verkeersveiligheid 2024-2027. Ook werken we intensief samen met politie en openbaar ministerie aan de hand van een handhavingsplan. En we gebruiken de uitkomsten van onze risico-analyse en verkeersveiligheidsinspecties zoals RISM-II (Road Infrastructure Safety Management) om knelpunten op te lossen en onze wegen veiliger te maken.
Wij werken verder in het Verkeer- en Vervoerberaad (VVB) samen aan de hand van het VVB Beleidskader Verkeerseducatie 2030 het Regionaal uitvoeringsplan verkeersveiligheid 2023-2025 VVB Groningen. We voeren in 2024 alle activiteiten uit het werkplan VVB 2024 uit, zoals het regionaal organiseren van verkeerseducatie en gedragscampagnes voor allerlei soorten verkeersdeelnemers.