Inleiding
Natuur en landschap
Het landelijk gebied staat op de vooravond van een grote transitie die de komende jaren in het kader van de landelijke stikstof-, water- en klimaatopgave zal gaan plaatsvinden.
Voor de Transitie Landelijk Gebied hebben wij, met instemming van Provinciale Staten, in juli 2023 een stand-van-zakendocument opgeleverd aan het Rijk. In het document staan eerste oplossingsrichtingen waaraan gedacht kan worden voor het oplossen van opgaven vanuit Natuur, klimaat en water met daarbij een toekomstperspectief voor de landbouwsector. Een eerste doorrekening laat zien dat er € 3,1 miljard nodig is om alle opgaven aan te kunnen pakken. Met de val van het Kabinet Rutte IV is het onzeker wat de voortgang is van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en of er financiële middelen beschikbaar zijn vanaf 2024. Vooralsnog gaan we in Groningen verder, onder andere met de eerste stappen tot stikstofreductie, dit door middel van een Investeringsregeling Reductie Stikstofemissie Noord-Nederland. In deze regeling is € 22,5 miljoen beschikbaar gesteld aan managementmaatregelen zoals extra weidegang, aanschaf mestrobot, toevoegen magnesiumchloride aan mest. Wij zullen verder de gebiedsprocessen voor het Gebiedsplan Groningen (voorjaar 2024) doorzetten en hierin ook overige provinciale doelen meenemen. Een plan voor de bemensing en de organisatie van de uitvoering voor de komende jaren is eveneens in de maak en zal in 2024 gerealiseerd worden.
In 2024 werken we aan een nieuwe programmering voor het Programma Natuur (planperiode 2024-2030). Het doel van programma natuur is het uitvoeren van natuur herstelmaatregelen om de negatieve effecten van stikstof op habitats en soorten te beperken én leefgebieden te verbeteren in en rondom het Natuurnetwerk Nederland (NNN).
Ook werken we mee aan een landelijke uitwerking ‘Agenda Natuurinclusief’. De Agenda Natuurinclusief is onderdeel van het Programma Natuur uit de Structurele aanpak stikstof, dat zich richt op herstel en versterking van de Nederlandse natuur. De Agenda Natuurinclusief richt zich op het natuurherstel en -versterking buiten de natuurgebieden .
Het realiseren van concrete maatregelen in het veld blijft in 2024 overeind: het afronden van het huidige NNN, uitvoering programma Bos en Hout, (agrarisch) natuurbeheer en het investeren in ecologische verbindingszones en landschapsmaatregelen.
We zetten het samenwerkingsverband Ecologie en Economie in Balans (E&E) in de Eemsdelta voort. Daarin zetten overheden (Rijk, provincie, gemeenten en waterschappen), bedrijven, agrarische sector en natuur- en milieuorganisaties zich gezamenlijk in voor de verbetering van de balans tussen ecologische en economische ontwikkelingen, met oog voor leefbaarheid. E&E's uitvoeringsprogramma voor ecologie is het adaptief programma Eems-Dollard 2050 (ED2050), waarvan de tweede tranche voor de periode 2021-2026 in uitvoering is. In ED2050 wordt gewerkt aan natuurherstel van de Eems-Dollard, het laatste estuarium van UNESCO-werelderfgoed Waddenzee. Projecten voor natuurherstel worden gecombineerd met andere (beleids)opgaven, zoals dijkversterking, slibinvang en zilte teelt. Andere projecten richten zich op de nuttige toepassing van slib als grondstof voor de landbouw, dijkversterking en bouwmateriaal.
Landbouw
Het Programma Duurzame Landbouw 2020-2024 zal eind 2023 worden afgerond. In 2024 zullen we komen met een nieuw uitvoeringsprogramma dat invulling geeft aan de doelen voor landbouw, zoals opgenomen in het hoofdlijnenakkoord Veur Mekoar.
Het FASCINATING-programma heeft in 2023 een verzoek ingediend voor verlenging met één jaar tot en met december 2025. Tegelijkertijd is gevraagd om voor de resterende periode € 4 miljoen aan additionele middelen ter beschikking te stellen. Begin 2024 wordt hierover uitsluitsel verwacht vanuit het Nationaal Programma Groningen.
De Regio Deal Natuurinclusieve Landbouw is ook nog met een jaar verlengd en zal eind 2024 worden afgerond.