Inleiding
Ruimte
Het Groninger landschap is waardevol door haar uniciteit en diversheid. Landschappen die bepalend zijn voor de kwaliteit van de leefomgeving in onze provincie. De druk op deze ruimte is hoog. Ruimteclaims van energietransitie, woningbouw, waterveiligheid, klimaatadaptatie, natuurontwikkeling, bedrijvigheid en verduurzaming van de landbouw noodzaakt ons goede ruimtelijke afwegingen maken met een toenemende complexiteit. De zogeheten viewer Inzicht in Ruimte helpt ons deze afwegingen inzichtelijk te maken. De ruimtelijke keuzes op hoofdlijnen nemen wij op in de nieuwe provinciale Omgevingsvisie, waarbij we brede welvaart in 2050 als doel nastreven.
Regie op Ruimte
De ruimteclaims houden zich veelal niet aan gemeentegrenzen, kunnen onderling concurrerend zijn en hebben invloed op de ruimtelijke kwaliteit en het karakter van onze provincie. Dit vraagt om een provincie Groningen die regie op de ruimte voert en zicht heeft op de ontwikkelingen die ruimte vragen in afstemming en samen met gemeenten, Rijk en andere belanghebbenden. Hiermee regisseren we de verschillende ruimteclaims en zijn we in staat te prioriteren en waar mogelijk te combineren.
Ruimtelijke kwaliteit
Het helpen realiseren van deze opgaven is een deel van onze taak en die voeren we op een wijze die bijdraagt aan een kwalitatief hoogwaardige leefomgeving voor onze inwoners. Ruimtelijke kwaliteit is hiermee een belangrijk onderdeel van deze leefomgeving én de leefbaarheid voor de Groningers. Via de aanpak Mooi Groningen werken wij samen met onze partners aan projecten en instrumenten om de ruimtelijke kwaliteit te versterken en de identiteit van onze provincie te behouden. Grote ruimtelijke vraagstukken en gebiedsopgaven pakken wij integraal aan en met ontwerpkracht. Hiermee komen wij tot de juiste afwegingen die bijdragen aan onze doelen en brede welvaart.
Bedrijvigheid
Bedrijven met een kleinere ruimtevraag kunnen terecht op bestaande bedrijventerreinen. We ondersteunen gemeenten en bevorderen de revitalisering en herstructurering van hun (regionale) bedrijventerreinen. Om invulling te geven aan de vraag naar vestigingslocaties van grootschalige en hoogwaardige industrie, zetten we in op clustering in vijf bovenregionale economische clusters met elk een eigen profiel: Eemshaven/Oostpolder, Oosterhorn-Delfzijl, Westpoort-Groningen, Ter Apel - Zuid-Groningen en tussen Hoogezand, Winschoten en Veendam. Als er noodzaak en behoefte is aan uitbreiding van deze terreinen op basis van de uitkomsten van gezamenlijke verkenningen, dan doen wij dit door een gebiedsgerichte aanpak en open planprocessen.
Gebiedsontwikkeling Oostpolder
De ontwikkeling van de Oostpolder (uitbreiding van de Eemshaven) wordt op deze wijze aangepakt en zal na afronding van de planuitwerkingsfase, met als resultaat het Provinciaal Inpassingsplan, de uitvoering starten. Met de ontwikkeling van de Oostpolder zorgen we voor werkgelegenheid voor onze inwoners en versterken we de regionale economie en de leefbaarheid in Noordoost-Groningen.
Water en klimaatadaptatie
Op het gebied van water zetten we ons ervoor in dat iedereen veilig en gezond kan leven en werken in de provincie Groningen. Dat doen we samen met waterschappen, het drinkwaterbedrijf, gemeenten, het Rijk en vele andere partners. Daarnaast houden we toezicht op de uitvoering en voortgang van het regionale waterbeleid van de waterschappen.
De afgelopen eeuwen heeft de mens met technische ingrepen het water- en bodemsysteem naar de hand gezet. Maar de zeespiegel stijgt, het land daalt en het weer wordt steeds extremer. Mede door deze effecten van klimaatverandering lopen we tegen economische en technische grenzen aan bij de (her)inrichting van onze provincie. We moeten ons aanpassen aan deze veranderingen: dit noemen we klimaatadaptatie. Het Rijk heeft in de NOVI (Nationale Omgevingsvisie) en de rijksbrief 'Water en Bodem Sturend' aangegeven water en bodem sturend te laten zijn voor een gezond milieu en een klimaatbestendige inrichting van Nederland. Voor de lange termijn zijn daarbij de volgende uitgangspunten van belang: veiligheid tegen overstroming, borging van de waterkwaliteit, blijvende beschikbaarheid van voldoende zoet water, het tegengaan van verzilting en herstel van de grondwaterstand.
Klimaatadaptatie en water en bodem sturend zijn belangrijke ingrediënten voor de Omgevingsvisie, de uitwerking van de NOVEX (Nationale Omgevingsvisie Extra) en de gebiedsplannen voor het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG).
In 2022 hebben we met medeoverheden en drinkwaterbedrijven in de werkregio Groningen - Noord-Drenthe de Regionale Adaptatiestrategie (RAS) vastgesteld. In 2023 komen we tot een gezamenlijke Uitvoeringsagenda, hierin staan concrete klimaatadaptatiemaatregelen die de komende jaren in de regio worden uitgevoerd. Dit gebeurt met behulp van Impulsgelden van het ministerie van IenW.
Waterveiligheid
We werken aan een robuust en klimaatbestendig watersysteem, dat inwoners beschermt tegen wateroverlast en overstromingen. De waterschappen versterken de waterkeringen als ze niet meer aan de veiligheidsnormen voldoen. Wij zien erop toe dat dit goed gebeurt. Ook richten we op bepaalde plaatsen waterbergingsgebieden in, waar we bij hevige regenval tijdelijk overtollig water kunnen opvangen. En in het Deltaprogramma Waddengebied werken we samen met anderen in het gehele Waddenkustgebied aan waterveiligheid.
Waterkwaliteit
We zijn verantwoordelijk voor een goede (ecologische) kwaliteit van alle Groningse oppervlakte- en grondwaterlichamen die op grond van de Kaderrichtlijn Water zijn aangewezen. In alle overige wateren moeten we een goede waterkwaliteit zien te behalen. Dankzij monitoring zien we onder andere bedreigingen van nieuwe verontreinigende stoffen zoals microplastics, medicijnresten en zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) op ons afkomen. Ook wijzen we jaarlijks de zwemwateren binnen de provincie aan en zijn we hierbij verantwoordelijk voor de veiligheid.
Beschikbaarheid drinkwater en zoetwater
De zoetwatervoorziening staat onder druk, met name door de klimaatverandering. Het wordt steeds lastiger om op elk moment overal voldoende zoetwater beschikbaar te hebben. Samen met de andere belanghebbenden werken we aan de waterverdeling rond het IJsselmeergebied. Dit doen we vanuit de basis die is gelegd in het Nationale Deltaprogramma. In geval van ernstige droogte treedt de gezamenlijk overeengekomen verdringingsreeks in werking, die bepaalt hoe we het schaarse water verdelen. We beoordelen of grondwater kan worden onttrokken voor toepassingen door industriële bedrijven en het drinkwaterbedrijf. Omdat het grootste deel van ons water wordt gewonnen uit grondwater, houden we het grondwater zo schoon mogelijk en werken we aan voldoende voorraden . Daarvoor hebben we in 2022 vier zoekgebieden aangewezen waar op lange termijn mogelijk drinkwater gewonnen kan worden. Deze noemen wij ASV (Aanvullende Strategische Voorraden). Ook stimuleren we dat in de industrie en de landbouw gebruik gemaakt wordt van oppervlaktewater in plaats van drinkwater.
Regionaal Waterprogramma
In 2024 stellen we het Regionaal Waterprogramma (RWP) vast. Dit is een verplicht instrument uit de Omgevingswet, waarin we beschrijven op welke wijze we de komende jaren de wateropgaven invullen en (laten) uitvoeren.